Treme, musika hiri baten pizgarri.

Gabon hauetan ikastea tokatzen zait eta denok dakigunez, ikasten zaudela nahiko erraza izaten da beste edozer gauzatan denbora galtzea. Ordu hauek, aspalditik ikustekotan nuen serie honetaz gozatzeko aprobetxatu ditut. Nahiz eta nire proiektuarekin zerikusi handirik ez izan, serie honetan musika eta zinema eskutik helduta doaz eta ezin izan dut blog-era igotzeko tentazioa eutsi.

Treme urte honetako apirilan estreinatu zuen HBO telebista kate amerikarrak. Telebista kate hau The Sopranos, Sexo en Nueva York, Roma, Band of Brothers eta The Pacific bezalako serien arduraduna da eta gaur egun, HBO=kalitatea dela esan daiteke. Honi seriearen gionista David Simon, The Wire-en egilea, dela gehitzen badiogu, Treme, derrigorrez ikusi beharrekoan bihurtzen zaigu.

David Simon-en historiak bi gauzatan oinarritzen dira: aurrena, eszenatoki bezala funtzionatzen duen hiri batean; The Wire-en Baltimore eta orain, Treme-n New Orleans. Bigarren, eguneroko istorio normalak bizi dituzten karisma handiko pertsonai batzutan. The Wire eta Treme-ko pertsonaien artean ez dago heroirik, ezta on eta txarrik ere. Zu eta ni bezalako pertsonak dira, egunero aurki daitezkeen arazo eta bizipenekin.

Treme, Katrina hurakanak New Orleans-en utzitako hondamendian oinarritzen da. Serie honek, hiri gris eta ilun bat erakusten digu, non bertako pertsonaiek hondamendi guzti honi aurre egin beharko dioten. Pertsonai hauek, burokrazia eta korrupzioaren aurka borrokatu beharko dute, munduko nazio boteretsueneko instituzioek laguntza eta helduleku gabe utzi baitute.

Hala ere, New Orleans ez da Estatu Batuetako edozein hiri; musikaren hiria da, jazz eta soul-aren sorleku. Bertako jendea alaia eta positiboa da, eta, musikarekin hiritarrek duten harremana ez da hondamendi batengatik ahulduko. Erlazio honek ematen dio kolorea serie honi. Musika tabernatan, kalean, festetan, heriotzatan... musika toki guztietan, musika hiriaren pizgarri.

Serie honek, Louisiana estatuko azken 70 urteetako musikaren errepaso izugarri bat egiten du. Bertan azaltzen diren aktore asko, egiazko musikariak dira, beren burua interpretatzen, hala nola; Elvis Costello, Kermit Ruffins, Irma Thomas, Allen Toussaint, John Boutté, Dr John...

Oraingoz aurreneko denboraldia bakarrik argitaratu da; ordu bete inguruko hamar kapitulo. Musika ona edo gidoi on bateko filmeak gustoko badituzue, ikusi beharreko seriea duzue Treme. Hori bai, ikustekotan, ez ahaztu bertsio originalean ikustea, itzulia ikustearekin alderaezina baita. Seriearen aurreneko minutuak utzi dizkizuet ea interesa pizten dizuen. Ikusi eta gozatu!!

Musika Zentruaren Programa

1. Musika Eskola

1.1.Musika irakatsi eta praktikatzeko lekua

-2 gela musika mintzaira eta abesbatza irakasteko (gela bakoitzak 20-30 pertsonentzako nahiko tokia duela). Azalera 40m2/gela.

-11 gela musika tresnak irakasteko (3-4 lagunek aldi berean eskola emateko modukoak). 5 gela zeinetan A=15m2/gela, eta 6 gela non A=25m2/gela.

-2 gela herri musika tresnak eta hainbat joera desberdin irakasteko (5-6 lagunek eskolak aldi berean emateko modukoak). A= 30m2/gela

-Gela 1 perkusioa irakasteko. A=40m2. Gela honi itsatsirik ikasteko gelatxo bat egongo da, kristalezko itxitura izango duena, batetik bestea bistaratzeko moduan. Gelatxoaren A=15m2. Eraikinaren areto nagusitik hurbil, kontzertuak daudenean instrumentuak erraz eraman ahal izateko.

-4 gela talde lanerako (musika banda, akordeoi orkestra, herri musika tresnak, teklatuak...). Gela bakoitzak 15-20 lagunentzako tokia duela, A=40m2/gela. Gela hauetako bati itsatsirik beste gelatxo bat egongo da, grabaketak eta anplifikazio, nahasketa, mikrofonia eta bestelako materialeak gorde eta mantentzeko. Gelatxo horrek kristalezko itxitura izango du, batetik bestea bistaratzeko moduan. A=20m2.

-3 gelatxo bakarka ikasteko. A=15m2/gela.

1.2.Administrazioa, zuzendaritza eta bestelako zerbitzuak

-Administrazioarako eta jendeari harrera egiteko bulego bat. A=30m2.

-Zuzendaritzarako bulego bat. A=15m2.

-Irakasleentzako eta bileretarako gela bat. A=20m2.

-Liburutegi, fonoteka, bideoteka bat. A=50m2.

-Biltegi orokor bat. A=50m2.

2.Kontzertu Aretoa

-Ekitaldi areto bat, behar bezala prestatua kantaldi, abesbatza eta orkestretarako. 300 eta 350 ikusle artean eserita hartzeko ahalmena duena.

-Aretoak biltegi propioa ezango du, 100 m2-koa, kanpoko aldeko zamalanetarako gunetik sarrera duena (zuzena edo karga-jasogailu bidezkoa).

-Interpretari kabina. A=10m2.

-Argia eta soinua kontrolatzeko kabina. A=15m2.

-Jantzigela kolektibo bat. A=40m2. Gutxienez dutxa kolektibo, konketa eta 2 komun ontzi dituena.

-Musika entseguetarako gela bat. A=100m2.

-Barra/kafetegi eta arropatokirako leku bat, 40m2-koa atondo inguruan jartzekoa.

-Aretoak behar bezalako harrera gune bat izango du, musika eskolarekin komunikatuko duena.

3.Errotaziozko Aparkalekua

-100 ibilgailurentzako tokia izango duen aparkalekua aurreikusi beharko da, musika zentrua eraikitzeko kendu diren 62 aparkalekuak berreskuratuz.

Filarmonika, Hans Scharoun

Proiektua: Filarmonika

Egilea: Hans Scharoun

Kokapena: Berlin

Urtea: 1963

Azalpena:

Cuando la Filarmónica fue inaugurada en octubre de 1963, Scharoun ya había celebrado su setenta cumpleaños. Con esta obra se le concedió todo el reconocimiento internacional que se le venía negando desde hacía ya tiempo, puesto que hubo importantes diseños premiados que no se llegaron a construir. El diseño de la Filarmónica fue el primer edificio de Scharoun que ganó un concurso y se llevó a cabo.

El emplazamiento previsto originalmente para la Filarmónica estaba situado en el centro de Berlín. Tras el concurso titulado "Berlin Capital" que se celebro en 1958, se decidió construir un nuevo foro cultural al suroeste del Tiergarten, del cual la Filarmónica sería su primer edificio.

El principio en el que se basa el diseño de Scharoun es tan sencillo como genial. Partió de la observación de que cada vez que los músicos interpretan una pieza se forma, de manera espontánea, un círculo a su alrededor. La Filarmónica intenta trasladar este principio a una sala de conciertos. "Música en el punto central". Así rezaba el lema con el que la metáfora tomó forma. El resultado presenta una innovación tipológica: la sala de conciertos no se basa en la ubicación del público frente a los músicos, sino que éstos se encuentran en el centro de la sala. En realidad, no se encuentran en el centro geométrico, sino que están rodeados por le público, que se distribuye en tribunas a modo de terrazas. A pesar de lo monumental de la sala, se consigue tanto una atmósfera íntima como una acústica excelente.

Pero la Filarmónica también le da vida al contraste entre el núcleo de la sala y el fluido paisaje del hall, que se encuentra debajo de ésta. Siguen apareciendo más estratos, por lo que resulta difícil calcular el tamaño real de la misma. Se trata de un lugar que invita tanto a pasear relajadamente como a observar con el placer el fluir de otros visitantes que se encuentran en la sala. El arquitecto neerlandés Jacob Behrend Bakema manifestó en un elogioso comentario acerca del hall: "los accesos y las salidas, las escaleras, las galerías y ascensores, cómo se conduce la visitante desde la calle hasta el asiento... son como un fragmento de urbanismo, cuyos principios de diseño me gustaría que rigiesen en ciudades enteras". La forma exterior, por el contrario, es poco más que el reflejo de los procesos interiores, en el sentido del funcionalismo estricto.

Hans Scharoun, Eberhard Syring, Taschen.

Ondorio Nagusiak:

-Auditorioak eraikitzeko tipologia berri bat sortu zuen Scharoun-ek eraikin honetan.

-Ikuslearen garrantzia azpimarratzen da tipologia honekin. Kontzertu bat entzutea, kontzertu bat ikustearekin lotua dago.

-Orkesta inguratzen duten eserleku guztiek dute akustika bikaina. Instrumentu batzuk aurrealdera proiektatzen dute soinua. Atzeko eserlekuetan, soinu galera hau zuzendaria ikustearekin berdintzen da.

-Auditoriorako sarrerak garrantzi handia du eta hall-a espazio publiko bat bezala planteatzen da.

Musikaren espazioa historian zehar

Musika, soinua eta isiltasunaren konbinazioak bitartekotzat erabili, eta, armonia, erritmoa eta melodia oinarrizko fundamentu bezala hartzen dituen artea da. Musikak, produktu kulturala izanik, ideiak, pentsamentuak eta zirkunstantziak espresatzeko balio du eta entzulearengan sentimendu eta emozioak pizteko gai da.

Soinua, gorputz baten bibrazio edo perturbazio mekanikoa da, uhin-eran edozein ingurune material elastikotan zehar hedatzen dena. Hortaz, musika, instrumentu batek edo gehiagok, airean sortutako uhinen bitartez sentitzen dugu. Uhin hauek hedakorrak eta finituak dira eta horregatik, musikak erlazio handia du espazioa eta denborarekin.

Arkitektura, pintura eta eskultura, denboran zehar irauteko sortuak dira; behin eta berriz antzeman daitezke. Musika, ordea, ez. Melodia berdina, momentu eta toki bakoitzean era oso ezberdin batean sumatzen da. Horregatik, musika hedatzen den espazioak eragin zuzena du entzulearengan sortuko duen sentimenduetan.

Historian zehar, musika, ikuskizunei lotua egon da eta gizarteak aurrera egin duen heinean, ikuskizun hauentzako espazioak ere aldatzen joan dira. Hausnarketa honetan, musikarentzako sortu diren espazio hauek jasan dituzten aldaketa hauek jasotzen saiatuko naiz.

Historiaurrea; musika errito bezala:

Musikaren sorrera kulturarenarekin bateratu daiteke. Garai honetako musika ehiza eta erlijio erritoetan ematen zela dirudi. Soinua eta mugimendua, hau da, musika eta dantza, bizitzaren sinbolo ziren, isiltasuna eta mugimendu eza heriotzaren sinboloak ziren bitartean.

Errito hauek, suaren inguruan edo kutsu erlijioso handia zuten elementuen inguruan egiten ziren, animaliak imitatzea bilatzen zuten erritmo eta mugimenduak erabiliz. Nahiz eta ezberdintasun sozialak zeudela jakina den, errito hauetan tribuetako kide guztiek parte hartzen zuten.

Antzinaroa; Grezia eta Erromako Antzokiak:

Zibilizazio handien sorrerarekin batera musika elitista bihurtu zen eta errege eta agintarien palazioetara mugatu zen. Mesopotamia eta Egiptoko erreinuetan, musikoak prestigio handiko pertsonak ziren.

Grezia eta Erroman, ordea, kontzeptu hau aldatu egin zen. Garai hauetako antzokietan, maila sozial guztietako pertsonei zuzenduak zeuden musika eta dantza ekitaldiak eskaintzen ziren. Antzezpenetara agintari, plebeio eta esklabuek sartzeko aukera zuten. Hala ere, antzoki barruan, maila sozialak mantendu egiten ziren, leku honenak agintarientzat gordetzen zirelarik.

Arkitekturari dagokionez, erroma eta greziako antzokien artean diferentzia nabariena planta da. Antzoki greziarrak planta zirkularra izaten zuen erromatarrak semizirkularra zuen bitartean. Plantaren forma hau nahiko demokratikoa dela esan daiteke, soinuaren hedapena zirkularra dela eta, ez baitu ikusleen artean desberdintasunik sortzen.

Erdia Aroa; kantu gregorianoa:

Gainontzeko arteetan gertatu zen antzera, erdi aroan, musikari dagokionez atzerapausu bat gertatu zen. Jendeak hirietatik landalurretara alde egin zuen eta musika, pintura, eskultura eta arkitektura gutxi batzuen esku geratu ziren. Herritarrek nahikoa zuten jateko zerbait lortzearekin.

Garaiko musikoak, herriko plaza eta erregeren afariak animatzen zituzten trobadore eta juglarrak ziren. Erritmo eta melodia sinpleekin, antzinako histori eta mitoak kantatzen zituzten.

Hala ere, monastegietan, non bertako moje oparoek bazuten literatura, musika eta filosofia lantzeko denbora, musika erlijiosoa sortu zen. Honen adibide garbiena, kantu gregorianoa da. Kantu mota hau, eliza erromaniko eta gotikoen harrizko hormen erreberberazioaz baliatzen da benetan melodia hunkigarriak sortzeko.

Barrokoa eta Klasizismoa; operaren sorrera eta elitismoa:

Errenazimenduak eta kontinente berrietan sortutako koloniek ekarri zuen oparotasunaren ondoren, barrokoan, aristokraziak ikuskizunen beharra sumatu zuen. 1600. urte inguruan opera sortu zen eta pixkanaka noble eta agintarien artean fama handia irabazi zuen, aristrokraziaren ikuskizun gustokoena bilakatu zen arte.

Hala ere, barrokoan sortu ziren obrak musika erlijiosoa izaten jarraitzen zuten. Johann Sebastian Bach izan zen garai honetako musikari famatuena. Berak sortutako musika guztia eliza eta espazio erlijiosoetan entzuna izateko pentsatua zegoen.

Klasizismoarekin batera erlijioa eta ikuskizunen arteko banaketa etorri zen. Honekin batera banaketa sozial handi bat sortu zen, musika, dantza eta antzerkia aristokraziaren esku utziz. Operak indar gehiago artu zuen eta sortu ziren arkitektura espazioek gizartearen banaketa hau argi eta garbi erakusten zuten, eserlekuen artean, soinuaren kalitateari dagokionez, izugarrizko diferentziak sortuz. Ikuskizunak boteretsuen esku bakarrik zeuden. Adibide gisa Milango Scala antzokia:

Musika gero eta elitistagoa bihurtu zen. Mozart, Beethoven eta Hayden bezalako konpositoreek aristokraziaren musikari pertsonalak ziren, kontzertu eta ekitaldi pribatuak eskeintzen zituztelarik. Honen adibide garbiak Amadeus filmean ikus ditzakegu:

Erromantizismoa; industri iraultzaren ondorioak:

Industri iraultzak Europako gizartean klase sozial berri bat sortu zuen: burgesia. Burgesiak denbora gutxian diru kopuru handia batzea lortu zuen, aristokraziaren parera iristeraino. Jakina da, diruak boterea dakarrela eta honek musikak ordurarte izan zuen elitismoa apurtu zuen. Burgesiako dirudun berriengan opera eta gainontzeko ikuskizunekiko interesa sortu zen, antzoki berriak eraikitzeko era aldatuz.

Garai honetan, historian lehenengo aldiz, ikuskizunezko arteen banaketa gertatu zen. Gogoan izan, ordurarte, musika, dantza, kantua eta antzerkia eskutik helduta joan zirela. XIX. mendeko erditik aurrera, musika ekitaldiak bakarrik egiteko pentsatutako lehen auditorioak eraikiko dira.

Bi auditorio mota eraikiko dira garai hartan: Europa erdialdeko kutxa-aretoak eta abaniko formakoak.

Kutxa formako aretoak Europa erdialdean eraiki ziren, mota honetako eraikin esanguratsuenak Viena, Leipzig eta Amsterdam-en kokatzen direlarik. Kutxa-areto hauek, kontzertu areto batek dituen behar akustiko idealak kontuan hartuta eraiki ziren. Gaur egun jakina denez, areto hauen dimentsio eta formaren arteko erlazioak musika erromantikoarentzat ezaugarri akustiko perfektuak dituzte. Hala ere, ezaugarri hauek aretoaren tamaina handitzen bada, aldatu egiten dira. Horregatik, areto mota honek ez du XX. mendean arrakasta handirik izan.

Kutxa-areto nagusiak:

-Musikvereinssaal, Viena, Theophil von Hansen, 1867-1869.

-Neues Gewandhaus, Leipzig, Martin Gropius eta Heinrich Schmieden, 1884-1887.

-Concert Gebouw, Amsterdam, A.L. van Gend, 1887-1888.

Erromantizismoan sortuko den bigarren auditorio mota abaniko formakoa izango da. Areto mota honen aintzindari Richard Wagner eta Otto Brückwald-en Bayreuth aretoa izango da. Aurreneko aldiz, diferentzia sozialik azalduko ez den antzoki bat planteatzen da, non eserleku guztietako soinu eta ikuspegiaren kalitatea berdina den. Gizarte burges baten ideologiaren ispilu da.

Ikusleek ez dute eszenatokia altuera batetik ikusten (Milango Scalan gertatzen den moduan), eszenatokiaren parean eta honen azpitik kokatzen diren eserlekuetatik baizik. Modelo honek, esan bezala, antzokian sartzen diren 1800 pertsonei ikuspegi eta soinu zuzena eskaintzen die. Eraikin hau adreilu eta egurrez egina dago eta kanpoaldera, aretoaren atzealdeako horma kurboa erakusten du. Urrengo urteetan, gaur egun arte, eraikin honetan sortutako modelo eta kontzeptua errepikatuko da.

XX. mendea; ikus-entzuleen garrantzia:

Pasa den mende honetan, aurrerapen handiak egin ziren akustikaren inguruan. Honek, auditorioen forma, tamaina eta materialetan eragina izan zuen. Hala ere, mende honetan burutu ziren auditorio gehienak, Richard Wagner-en Bayreuth antzokia izan zuten oinarri.

Antzoki honek defendatzen zuen berdintasunaren printzipioa jarraituz, XX. mendeko auditorioek ikus-entzuleen garrantzia areagotu egin zuten, gero eta eserleku gehiagorentzako lekua eskeiniz, musika gero eta jende gehiagoren esku jartzearen aitzakiarekin. Hala ere, aforoen handitze honen egiazko arrazoia, ekonomikoa dela uste duenik bada.

Auditorio baten aforoa, ordea, nahi beste handitzea ezinezkoa da soinu kalitatea jaistea nahi ez bada; jakina baita fokutik urruntzen doan heinean soinuak intentsitatea galtzen duela.

Horregatik, Hans Scharoun-ek 1956-1963an eraikitako Berlineko Filarmonikak auditorioen forma eta antolamenduan berrikuntza handi bat suposatu zuela esan daiteke. Scharoun-ek auditorio honetan, ikus-entzuleak orkestaren inguruan kokatzen ditu. Susana Moreno-ko oso ondo deskribatzen du bere Arquitectura y Música en el siglo XX liburuan zein den eraikin honen arrakastaren arrazoia:

"La Filarmónica de Berlin es magnífica sobre todo porque, sabiamente, sólo son 200 los puestos posteriores. Hans Scharoun y Lothar Cremer no ignoran el hecho de que la orquesta y especialmente algunos instrumentos de la orquesta son esencialmente direccionales, esto es, que emiten la energía hacia el frente y, por tanto, colocar el púclico detrás de la orquesta supone pervertir el principio de uniformidad con la justificación de que todo lo que se oye "de menos" queda compensado don la visión del director."

80. hamarkadan, Luigi Nono konpositoreak, auditorio batean, ikusle-entzule eta orkestaren arteko erlazioaren kontzeptuari beste buelta bat eman zion. Prometeo obra musikala sortu zuen. Obra honetan, ikus-entzuleak dira auditorioaren erdian kokatzen direnak, musikariak perimetroan kokatzen diren bitartean. Horretarako, espazio arkitektoniko berri bat sortu behar izan zuen.

Hasiera batean, Renzo Pianok, eliza eta pabiloi ezberdinetan kokatu zitekeen egitura desmontagarri bat diseñatu zuen. Egitura hau bi kokaleku ezberdinetan erabili zen: Veneziako San Lorenzo elizan eta Milango Ansaldo fabrikan.

Beranduago, Prometeo, Arata Isozakik diseinatutako Akiyoshidai pabiloian aurkeztu zen. Pabiloi hau finkoa da eta ikus-entzuleak auditorioaren zentruan kokatzeko printzipioa errespetatzen du. Eraikin honekin, XX. mendea ikus-entzulearen garrantziaren mendea izan dela esan daiteke; zer gertatuko ote da XXI. mendean?

Bibliografia:

-Edifici per la música, Michael Forsyth

-Arquitectura y música en el siglo XX, Susana Moreno

Hernaniko Benefizentzia Etxea

Azken asteotan, Hernaniko artxiboan dokumentu eta idazki zaharren artean ibili ondoren, informazio ugari bilatu dut proiektuaren orubearen inguruan. Orube honetan, 1866an Jose Antonio Muruak eraikitako Hernaniko Benefizentziaren egoitza egon zen 1984. urterarte.

Hernaniko Benefizentzia erakundeak azken 500 urteotan herriko eskale, txiro eta gaixoei ostatua eskeini die. Hasiera batean, Hernaniko kale nagusiko etxe batean zuen egoitza, baina, bentilazio eta higiene arazoak zirela eta, portalez kanpoko San Joan eliz parrokiaren atzealdeko eraikin berria egin zuten.

Eraikin berri honek, ospitalea, Benefizentzia, miserikordi etxea, monjen eskola eta kapera zituen bere baitan. 1984. urtean bota zen eta, gaur egun, aurretik ikusi dugun moduan, Milagrosako kapera da geratzen den aztarna bakarra. Kapera hau, orain, kontzertu eta entsegu areto bezala erabiltzen da eta gainontzeko eraikinak zeuden eremuan, kotxeentzako aparkaleku bat dago.

Ikus ditzakezuen bi argazki hauetan 1980ko eta gaur egungo egoerak alderatu ditzazkezue. Aurreneko argazkian Benefizentzia etxea ikus daiteke lehen planoan. Atzean, aldiz, Sandiusterriko zahar egoitza eta Inmakulada ikastetxea.

Bigarren argazkian, Benefizentzia etxea desagertu da, kotxeentzako aparkaleku bati tokia egiteko. Eskubi aldean, berriz, zutik geratu den eraikin bakarra, kapera, ikus daiteke. Kapera hau, 1995. urtean berritua izan zen kontzertu eta entsegu areto bezala erabiltzeko.

Azkenik, Hernaniko udalak, Benefizentzia etxearen inguruan ateratako liburuxka informatibo bat igo dut. Bertan, erakunde honen historia irakurtzeaz gain, orubearen eta lehengo egoeraren argazki gehiago ikus ditzakezue.

Arquitectura y Música en el siglo XX

Izenburua: Arquitectura y Música en el Siglo XX

Idazlea: Susana Moreno Soriano

Urtea: 2008

Argitaletxea: Fundación Caja Arquitectos

Laburpena:

Arquitectura y música en el siglo XX, escrito a partir de la tesis "De Le poème èlectronique a la Tragedia dell´ascolto. Le Corbusier, Xenakis, Varèse, Eames, Bernstein, Piano, Nono, Zumthor, Ott", posee una calidad fuera de toda duda. Su escritura es fluida brillante, sintética, con la adecuada dosis de erudición e interpretación y con una forma final extraordinariamente cuidada. El planteamiento o metodología de la autora, su posición como observadora, analista y anatomista de unos acontecimientos está muy bien medido, algo muy destacable habida cuenta del tema que se trata en esta investigación: la pervivencia de la Gesamtkunstwerk en la estética contemporánea.

Al manejar en todo momento, como se hace, temas analógicos (música y arquitectura, notación y dibujo, matemáticas y armonía, materialidad y sensualidad, etc.), se ha evitado muy conscientemente la especulación superficial que suele acompañar este tipo de temas tan escurridizos, el propio contagio inmediato de las fuentes o su asimilación asistemática, optando en su lugar, y con pleno acierto, por el rigor y la precisión.

Lejos de constituir una investigación de "marcado carácter documental", tal y como señala la autora en uno de sus primeros párrafos, podría decirse que va mucho más allá, entrando de lleno en el terreno de la interpretación crítica, apuntando diagnósticos muy certeros, hipótesis altamente originales y conclusiones de gran potencial operativo.

Horizontala eta Bertikala: Ea eta Elantxobe

Ea eta Elantxobe bizkaiako kostan, urrenez urren, kokatutako bi herri txiki dira. Herri arrantzaleak dira eta antzekotasun handiak dituzte euren sorreran. Bi herriak XVI. mendean sortu ziren inguruko herriek portu baten beharra sumatu zutenean. Ea, Bedarona eta Natxituako herritarrek sortu zuten, Elantxobe, berriz, Ibarrangeluko bizilagunek.

Bi herriak, Bizkaiako kosta labartsuak eskeintzen dituen lasaigune bakarrenetakoan kokatzen dira. Ea, izen bereko ibaiaren itsasoratzeak sortzen duen bokalean kokatzen da eta Elantxobe, Ogoño-ko lurmuturraren babesean kokatutako portu natural batean.

Nahiz eta antzekotasun guzti hauek eduki, era oso ezberdinean hazi dira. Kokaleku bakoitzaren ezaugarri topografikoak bultzatuta, herri bakoitza ardatz baten inguruan zabaldu da.

Ea-k ibaiaren ardatza jarraituz, hazkuntza guztiz horizontal bat jasan du. Bertako kaleak, ibaiarekiko paralelo kokatzen dira ibaiak itsasoa topatzen duen arte. Bitartean, ibaiaren alde biak erdi aroko zubiek elkartzen dituzte.

Elantxobe, ordea, itsas labarrean behera narraska jaisten den Kale Nagusiaren inguruan hazi da. Ardatz honen bertikaltasunak etxe baten sarrera azpikoaren teilatuaren mailan kokatu arazten du. Honez gain, lurzoruak duen ezaugarri labainkorrak, bertako eraikuntza lanak benetan zaildu ditu herriaren sorrera ezkeroztik.

Pasa den zubi honetan, bi herri hauek bisitatzeko aukera izan dut Bizkaiko kostan zehar egin dudan bidaitxoan eta oso herri lasai, polit eta interesgarriak iruditu zaizkit. Nahiz eta tenperatura ona egin duen egun hauetan, udaran herri hauek berriz ikusteko irrikitan nago.

Finlandia Hall

Proiektua: Finlandia Hall

Arkitektoa: Alvar Aalto

Kokapena: Helsinki

Urtea: 1975

Azalpena:

En 1962 la ciudad de Helsinki encargó a Alvar Aalto los planos de un edificio para congresos y conciertos, la primera parte de su enorme plano para el centro urbano. Ya en los primeros diseños del año 1967 eran visibles las líneas maestras de la versión final. Algunos cambios posteriores afectaron a la estructura de la fachada, así como a la sala de música de cámara.

La fachada principal este se abre a la bahía de Toolo. La verdadera entrada principal se encuentra en la parte que da al parque, en la primera planta y conduce al vestíbulo de entrada, donde se encuentran el guardarropa y otras habitaciones para diferentes servicios. La ancha "escalera veneciana" lleva hasta el vestíbulo, desde el que se puede ir a la sala grande de conciertos y a la pequeña, o al restaurante. Dos pequeñas escaleras conducen al gran vestíbulo en una especie de galería, desde donde se llega al nivel da la gran sala. La pequeña sala para música de cámara cuenta con 350 asientos, la gran sala con 1750.

En el "Palacio de Finlandia", Aalto modificó algunas ideas básicas de la Ópera de Essen. Esto fue un consuelo al retraso del proyecto en Alemania. Este retraso debería ser considerado como una bendición ya que así, cuando empezaron las obras de construcción en Essen en 1987, se pudieron evitar dos soluciones que habían causado problemas en el "Palacio de Finlandia". El uso del quebradizo mármol de Carrara en la fachada y la gran sala como "cuerpo de sonido" que había sido concebida como regulador de la acústica.

El "Palacio de Finlandia" se inauguró en 1971 y en 1975 se terminó definitivamente el a ala de congresos. Ésta conectaba por la parte sur con el edificio principal. Alberga un gran vestíbulo, salas de reuniones de diferentes tamaños y dos grandes salas de congresos, que en un solo espacio podían dar cabida a 9000 personas. En la fachada oeste se instalaron ventanas, así como huecos cóncavos para dar vida a la fachada y como protección de los árboles que ya había en el terreno.

Alvar Aalto, Louna Lahti, Taschen.

Ondorio Nagusiak:

-Eraikin honetan Alvar Aalto-k sortutako hall-a benetan ikusgarria da. Espazio publiko estali bat.

-Kanpoko estalduran marmola erabiltzeak arazoak sortu zituen.

Música de la Arquitectura

Izenburua: Música de la Arquitectura

Idazlea: Iannis Xenakis (Sharon Kanach-ek aurkeztua)

Urtea: 2009

Argitaletxea: Akal

Laburpena:

El presente volumen reúne por primera vez los escritos que Xenakis, una de las figuras más destacadas de la cultura europea de la segunda mitad del siglo XX, consagró a la arquitectura y a las relaciones entre esta disciplina y la música. El examen de sus archivos personales ha desvelado, entre otras cosas, la riqueza de este material -artículos, cartas, conferencias, escritos teóricos, reflexiones programáticas-, que completa los propios bocetos y proyectos arquitectónicos.

Los originales de Xenakis (presentados y comentados por Sharon Kanach) se articulan en cuatro apartados: "Los años de Le Corbusier", "La ciudad cósmica y otros escritos", "Xenakis, arquitecto independiente" y "Los Politopos". La documentación se completa con un índice crítico ilustrado del conjunto de proyectos y obra realizada (Sven Sterken), una amplia bibliografía (Makis Solomos) y un cuadro cronológico.

Iannis Xenakis: foku eta ikusle arteko erlazioak

Iannis Xenakis, XX. mendeko konpositore eta arkitekto garrantzitsuenetako bat da. 1922ko maiatzaren 29an jaio zen Rumanian eta bizitzako zati handi bat Frantzian igaro ondoren, 2001ko otsailaren 4an hil zen Parisen. Konposizio musikalean konputadora erabili zuen aurrenekoetarikoa izan zen. Le Corbusierrekin lan egin zuen Unité d'Habitation, Tourette-ko konbentua eta Phillips pabiloia bezalako eraikinetan.

Xenakis-ek haibat hausnarketa egin zituen arkitektura eta musikaren arteko erlazioaren inguruan. Hausnarketa hauetako batean, edozein audizio edo ikuskizunetan, jatorria eta ikuslearen artean eman daitezkeen erlazio espazio-tenporalak aztertzen ditu. Bere ustetan, ikuskizunaren tamaina edozein delarik ere, hauek dira eman daitezkeen aukerak:

A) Las fuentes están delante del público y separadas frontalmente de él: conciertos sinfónicos, teatro actual, parlamentos.

B) Las fuentes están en el centro y el público alrededor, en el mismo plano, en un tazón o en una esfera. Ejemplo: el ring de un boxeo, los estadios, el teatro, el concierto, el Diatopo. El teatro griego antiguo es una primera relación espacial envolvente.

C) Las fuentes están alrededor; el público, en el centro. Este tipo de disposición se ha ensayado en el teatro.

D) Las fuentes y el público están mezclados. Esto correspondería a un paseo urbano, aunque de modo más preciso, baste con imaginar muchas fuentes distribuidas entre el público.

E) Otro tipo es el lineal. Corresponde a los cortejos y las procesiones. El público permanece inmóvil a uno y otro lado de la calle. Los desfiles militares, las procesiones religiosas, las carreras ciclistas, las visitas oficiales, pertenecen a este tipo de realizaciones.

Iannis Xenakis; "Música de la Arquitectura", 225. orr

Gogoan izan, Xenakis era guztietako ikuskizunetaz hitz egiten ari dela. Musika auditorio baten kasuan, ordea, aurreneko hiru tipologiak izango dira nagusi. D tipologia duten kontzertu gelak eraiki dira, baina oso arraro eta urriak dira. Blog-eko urrengo sarreratan tipologia horien azterketa egingo dut adibide ezberdinak ikusiz.